Erasmus Universiteit Rotterdam [ Erasmus University home page | Dept. of Philosophy home page ]
 
 
 
 

Volksfront
 

Gijs van Oenen
  



 

Een spook waart door de Nederlandse politiek, sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart. Het spook van de linkse meerderheid. Nog nauwelijks bekomen van hun forse verkiezingswinst zien de linkse partijen het spook boven hun gemeentelijke muren verschijnen, als ware het de geest van Hamlets vader boven de muren van Elsinore. Net als het spook van Shakespeare spreekt het hen even gebiedend als onheilspellend toe: ‘remember me!’


Gedenk mij! In de jaren zeventig was dit de droom van progressieve partijen: een ‘volksfront’, een eensgezinde coalitie van alles wat links was. In de zakelijke jaren tachtig en negentig verflauwde die droom tot een vage herinnering. Nu kan de droom werkelijkheid worden. In bijna alle grotere gemeenten is thans een links meerderheidscollege mogelijk.

Maar in het post-paarse Nederland doet de gedachte van een linkse meerderheid bij sociaal-democratisch links vooral het klamme angstzweet uitbreken. In plaats van linkse triomfmarsen en uitzinnige straatfeesten zien we daarom linkse leiders zuinig benadrukken dat ze ‘niets willen uitsluiten’, dat wil zeggen de route naar rechts openhouden. Nog liever loopt de moderne arbeiderspartij het zoveelste blauwtje bij de christendemocratische middenpartij, of misschien zelfs weer een ‘paarsje’ met de rechtse rakkers uit Naarden en Wassenaar, dan dat zij zich in een links avontuur stort. Hoe komt dat?

Het antwoord, blijkens de verkiezingsanalyses, is even simpel als ontnuchterend: de PvdA is geen partij meer voor links. Burger, sloeber, admiraal, Wouter stemmen ze allemaal. Arm en rijk kiest gelijkelijk PvdA. Stemt er dan geen enkele groep meer typisch ‘rood’? Jawel, maar dat zijn niet de arbeiders of de studenten. Het zijn nu de allochtonen en de senioren die hun heil zoeken bij de nazaten van Joop den Uyl. En voor die nazaten geldt niet meer als ideaal de spreiding van kennis, inkomen en macht, maar een nonideologisch groeien, bezuinigen en handhaven.

Misschien was dit wel het geniale masterplan achter Mark Rutte’s op het eerste gezicht botte en volledig mislukte campagnestrategie. Misschien bedoelde de nieuwe VVD-leider wel om de kiezers in de armen van de PvdA te drijven en daarmee het spook van de linkse meerderheid weer door het linkse kamp te laten waren. Zo kan hij laten zien dat de sociaal-democratische leiders de idee van het volksfront zullen verloochenen, ook wanneer de reële mogelijkheid daarvoor zich aandient. Dan heeft rechts toch nog de verkiezingen gewonnen.

 



Deze tekst verscheen als column in Erasmus Magazine van 23 maart 2006

U kunt ook: