Erasmus Universiteit Rotterdam [ Erasmus University home page | Dept. of Philosophy home page ]
 
 
 
 

Gegroet!


Gijs van Oenen

 

 

 

In de goeie ouwe tijd werden mensen nog gewoon voor de leeuwen geworpen. Leuk was anders, maar toch wisten zij nog netjes het publiek te groeten: ‘Morituri te salutant!’ Zo zien we het ook nog in rituele, moderne vormen van gladiatoriek zoals het stierenvechten: vormelijk groeten van de autoriteiten is daarin halszaak, meer nog dan het bedwingen van de stier die inmiddels in je rug staat te dampen.

            Tegenwoordig zien we het omgekeerde. We groeten niet meer ondanks dat we gaan sterven, maar we kunnen niet meer sterven zonder te groeten. Die boodschap bracht ons BNN’s grote donorshow. Officieel ging deze gefakete reality-tv over ‘aandacht voor het donorprobleem’. Leve BNN! Dat hebben ze toch maar mooi op de kaart gezet! – zo lazen we in de kranten. Maar op een dieper niveau ging het om een probleem dat de hedendaagse mens nog veel meer bezighoudt dan het doneren van lichaamsdelen: de diepe wens om ons allen de groeten te doen, ondanks een situatie van groot persoonlijk lijden, of emotionaliteit.

            Beter gezegd nog: juist vanwege zo’n situatie. Niet alleen lijken veel mensen tegenwoordig ‘de schaamte voorbij’ in hun publieke gedrag en laten ze laten via hun mobiele telefoongesprekken talloze anderen meegenieten, of meehuiveren, van hun intieme belevenissen. Zij lijken deze publiciteit helemaal niet erg te vinden. Sterker nog, zij wekken de indruk in hun ontboezemingen niet meer zonder deze publiciteit te kunnen. Zij die gaan ontboezemen, groeten u!

            Variërend op de Latijnse gladiatorenspreuk schreef de hoogleraar privaatrecht Hans Nieuwenhuis ooit een artikel over de rechten van (nog) ongeboren kinderen onder de geestige titel: ‘Zij die geboren worden groeten u’. Dat inderdaad ook de ongeborenen ons tegenwoordig groeten, mag blijken uit de populariteit van de ‘pretecho’, het echobeeld van een ongeboren kind dat standaard wordt gemaakt na twintig weken zwangerschap. Zo ontstaat ook het nieuwe probleem van de ‘rampecho’: zo’n groet kan ook onverwachte afwijkingen aan het licht brengen, met wat tot dramatische keuzeproblemen leidt.

            Sterven, geboren worden, en alles wat er tussenin ligt: we kunnen het niet meer zonder voortdurend de groeten te brengen. Het is de bevestiging van Andy Warhols stelling dat televisie iedereen zijn eigen ‘fifteen minutes of fame’ zal geven. Leven is de groeten doen. Vandaar de moderne doodsangst: ‘als ik dood ga, ben ik niet langer bereikbaar.’ – Hoewel, via het medium Char krijgen we zelfs nog de groeten uit het hiernamaals. ‘Morti te salutant!’ - Zij die stierven groeten u!




Deze tekst verscheen als column in Erasmus Magazine van 14 juni 2007


U kunt ook: