Echt werk

Gijs van Oenen

Laatst zag ik een overzicht van een aantal grote westerse steden: hoe staan ze er voor? Een van de statistische gegevens betrof de vraag hoeveel mensen zich in zo’n stad bezig houden met ‘dienstverlening’. Wat denkt u? Vijftien procent? Twintig procent? Nee, in de moderne metropool blijkt zo’n 90% van de mensen zich met dienstverlening bezig te houden. In New York bijvoorbeeld 93%, in London 91%. Bijna iedereen dus!

Hoe kan dat eigenlijk? Je zou zeggen: diensten verleen je zodat een ander het echte werk beter kan doen. Managers managen zodat hun ondergeschikten het echte werk beter kunnen doen. Schoonmakers maken schoon zodat op de schone werkvloer het echte werk kan geschieden. Vrachtwagenchauffeurs rijden spullen van A naar B die door echt werk zijn gemaakt; voor de goederen die havenarbeiders overslaan geldt hetzelfde. Reclamemakers verzinnen slogans zodat wij goederen kopen die elders zijn gemaakt door echte arbeid. De creatieve economie zorgt ervoor dat mensen in een stad willen wonen die door echte arbeiders is verlaten. Woningbouwverenigingen verhuren die woningen. Banken lenen kapitaal in en uit waarmee anderen een bedrijf runnen waar echt wordt gewerkt.

Economen rekenen uit wat er dit jaar is geproduceerd aan bruto nationaal product door anderen die echt werken. We kopen auto’s waarmee we naar ons werk rijden; agenten bekeuren ons wanneer we daarbij te hard rijden. Artsen behandelen mensen die door een ziekte of ongeval aan hun echte werk even niet toekomen. Verzekeringsmaatschappijen verzorgen polissen die de kosten daarvan dekken. De belastingdienst int heffingen op werk dat door anderen echt is gedaan. Regering en kamer bepalen wanneer we uiteindelijk mogen of moeten ophouden met werken. En niet te vergeten, docenten leiden mensen op die met hun verworven kennis echt werk kunnen gaan doen.

Zo verleent iedereen diensten aan een ander of faciliteert wat een ander doet, maar wie oh wie doet nu dat echte werk waar al die dienstverlening de broodnodige ondersteuning voor vormt? Kan iedereen elkaar bezig houden met dienstverlening? Geen wonder dat overal wordt geklaagd dat men zo druk is dat men ‘aan zijn echte werk niet toekomt’? En ook geen wonder dat sinds een jaar of tien de dienstplicht is afgeschaft. Niet meer nodig, want we zijn tegenwoordig allemaal al dienstverlener. Als er nog ergens echte arbeiders bestaan, wat ik betwijfel, dan zijn dat welbeschouwd de hedendaagse dienstweigeraars. Bij wijze van vervangende dienstplicht doen ze tijdelijk echt werk.

Bron van de cijfers over dienstverlening in de grote steden:
Ricky Burdett, Deyan Sudjic, The endless city. Phaidon, London & New York 2007

 Deze tekst verscheen als column in Erasmus Magazine van 26 juni 2008

U kunt ook:

• Terug naar columns Gijs van Oenen
• Terug naar publicaties Gijs van Oenen
• Terug naar homepage Gijs van Oenen