Brusselaar

Gijs van Oenen

Weinig omgevingen zijn mij zo vertrouwd als die van de Brusselaar. Ik heb er al ruim 2000 uur in doorgebracht – twee moderne schooljaren à 1040 uur dus – en in die tijd een slordige 200.000 kilometer afgelegd, dat is tweederde lichtseconde. Als ik een blik uit het venster werp, herken ik iedere boom en weet ik precies hoe lang ik nog te gaan heb tot mijn bestemming.

            De Brusselaar is de treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel en mijn favoriete middel om mijn werktraject Amsterdam-Rotterdam af te leggen. Ik ken nogal wat mensen die ook treinen tussen die twee steden – dat schept een band – en zonder uitzondering delen ze allen mijn de voorkeur voor de Brusselaar. Er rijden nog vier andere treinen per uur tussen onze steden, maar wij allen mikken het zo uit dat wij op tijd zijn voor juist deze trein.

            Waarom is dat? Paradoxaler wijze, denk ik, doordat de Brusselaar niet helemaal van deze tijd is. Hij stamt uit de jaren zeventig, nog duidelijk te herkennen aan de oranje-bruine kleurstelling van het interieur. Hij heeft prettig zittende, want niet keiharde bankjes die nog met een ander oogmerk dan louter hufterproofheid zijn ontworpen. Hij stopt maar twee keer tussen op- en uitstap, dat is lekker rustig. En hij is enkeldeks, ook dat is rustiger. Een dubbeldekstrein is topzwaar en schudt daarom veel meer heen en weer dan een klassiek model. Probeer maar eens iets te schrijven in zo’n dubbeldekker, of erger nog, iets te onderstrepen in een boek.

            Helaas wil de NS de Brusselaar opheffen – precies om dezelfde reden als waarom de forenzen hem willen behouden: hij is niet helemaal van deze tijd. Inderdaad, hij heeft last van technische mankementen en ja, er kunnen niet overdreven veel mensen in. Maar het is wel een hele fijne trein. Een trein op menselijke maat, een aanbevelingsterm die overheidsadviesorganen tegenwoordig in de mond ligt bestorven.

            Maar ja, de NS is niet meer van de overheid, zij is verzelfstandigd.  En wil dus met de tijd mee. Met de nieuwe hogesnelheidslijn, juicht de NS, zijn wij tien minuten eerder in Rotterdam! Maar ik zit liever tien minuten langer in een prettige, betaalbare trein dan tien minuten korter in een oncomfortabele of veel duurdere trein. Ik word nu in naam van de marktwerking, mijn eigen keuzevrijheid dus, uit mijn favoriete trein gejaagd. Mijn stelling is echter: marktwerking hoort op het spoor net zo min thuis als, pakweg, op de universiteit.

Deze tekst verscheen als column in Erasmus Magazine van 13 december 2007

U kunt ook:

• Terug naar columns Gijs van Oenen
• Terug naar publicaties Gijs van Oenen
• Terug naar homepage Gijs van Oenen