U kunt ook:
[ Erasmus University home page | Dept.
of Philosophy home page ]
Utopie
Gijs van Oenen
‘Als je nou kon
meten hoeveel iemand zich inspant, vergelijkend
dan…’
‘Wat heeft dat nou voor nut,
te weten of iedereen ‘s avonds even moe is?’
‘Ja, stel nou utopisch hè,
dat je direct, in iemands hersens zijn inspanning zou kunnen meten, dan
kun je
objectief vergelijken.’
‘Maar moet je dan niet ook
vaststellen of de één iets maatschappelijks nuttigs heeft
gedaan, bijvoorbeeld,
en een ander alleen maar voor zichzelf…?’
‘Nou dan zou je bijvoorbeeld
een norm kunnen vaststellen, een gemiddelde, zeg nul komma zeventig dat
dan
iedereen moet halen …’
‘Dan krijg je natuurlijk dat
iemand die zo halverwege de dag onder die norm zit, dat die dan
allemaal
onzindingen gaat doen om toch aan dat gemiddelde te komen…’
‘Praktisch is het lastig ja,
maar utopisch zou zoiets toch misschien kunnen…’
‘Zou je dan niet eigenlijk
voor iedereen apart moeten vaststellen wat een redelijke inspanning is,
is dat
niet eerlijker?’
‘Ja, dan krijg je eigenlijk
weer juist een linkse versie van zo’n systeem, dat is grappig.’
Dat is weer eens wat
anders dan al die wezenloze mobiele
gesprekken! Deze bedachtzame dialoog ving ik laatst op in de sneltrein
naar
Amsterdam, zo tussen Schiedam en Delft,
gevoerd door twee jongens van pakweg drieentwintig, op de bank
achter
mij dus zien kon ik ze niet. Dat maakt zo’n gesprek nog leuker.
Het begin van de
conversatie had ik gemist, maar
kennelijk ging het over beloning naar prestatie, of iets in die geest.
Deze
dialoog heeft al een oude geschiedenis. Ook Marx worstelde al met de
vraag naar
de waarde van een produkt. Zo wordt toegevoegde waarde bepaald door de
hoeveelheid arbeid die in een produkt zit, maar, moet je iemand die
snel werkt
nu meer betalen, of juist minder? Dat soort kwesties.
Ook ons landsbestuur
wil graag meten en afrekenen, maar
of men daar goed over nagedacht heeft lijkt de vraag. Er moeten
prestatiecontracten gesloten bijvoorbeeld met justitie en politie, maar
zullen
die niet allerlei onzin bekeuringen gaan schrijven en flutzaken
aanbrengen om
maar hun targets te halen? Zo had de recherchechef van een Utrechtse
wijk
laatst een probleem, want er was even geen geweld geweest, en nu kon
hij zijn
quotum geweldsverdachten niet leveren aan justitie. De Amsterdamse
korpschef
Kuiper zegt ronduit in de krant dat minister Remkes’ instructies aan de
politie
in deze kant noch wal raken.
Ontmoedigend dat wij
zulk landsbestuur hebben. Maar
bemoedigend dat in de trein over zulke dingen nog wel serieus wordt
nagedacht.
Deze tekst verscheen als column in Erasmus Magazine van 20 november 2003.
U kunt ook: