U kunt ook:
[ Erasmus University home page | Dept.
of Philosophy home page ]
Lectori salutem?
Gijs van Oenen
Krisis in het onderwijs! begrijp ik uit een tweetal berichten in EM. Landelijk nieuws zelfs werd het alarm over cyberfraude bij tentamens. Ging het vroeger om priegelige briefjes in de wc-stortbak, tegenwoordig kunnen studenten realtime de halve wereld raadplegen via mobieltje, messagewatch of palmtop. Tentamenopdracht van de toekomst: bedenk relevante Google-zoektermen, en evalueer de betrouwbaarheid en validiteit van uw search results. Anderzijds, misschien komen we dankzij het cyberspieken toch nog af van de akelige multiple choice-tentamens, typische voorbeelden van wat de filosoof Michel Foucault ‘gouvernementaliteit’ noemde. Immers, intensief kleinschalig onderwijs en open vragen zijn google- en sms-proof.
De andere actuele onderwijszorg betrof niet het moreel van studenten maar dat van docenten. De moderne academische ratrace – of in goed Nederlands: ‘ren je rot!’ – zou hen ertoe verleiden onderzoek te verkiezen boven onderwijs. Inderdaad, als je beroemd en gelauwerd wilt worden in je vak, dan zijn publicaties belangrijker dan colleges. Geen twijfel mogelijk. En dan zwijg ik nog over ego-parafernalia als congresreisjes en keynote speaker invitaties in het belangrijke buitenland. Onderwijs daarentegen is altijd op dezelfde plek, saaie zaaltjes die het qua kick echt afleggen tegen zulke transatlantische bedevaart.
Terecht benadrukken studenten daarom het belang van onderwijs. Toch onderschrijf ik niet het pleidooi van Kayvan Kian en Geert Koster, in de vorige EM, voor een ‘onderwijsprofessor’. Hun idee is dat je als docent meer eer kunt inleggen met onderwijs wanneer je daarmee een professoraat zou kunnen verdienen. Die gedachte is op zichzelf niet onzinnig. Sterker nog, vroeger bestond er precies zo’n soort functie, lector geheten – Latijn voor ‘lezer’ dus, in Engeland kennen ze nog steeds de Reader, beide een soort hoogleraar zonder promotiebevoegdheid. Eind jaren zeventig stierf deze een zachte dood, maar herrees hier zo’n tien jaar geleden weer als ‘hoofddocent’, van wie overigens meer management- dan onderwijsinspanningen worden verwacht.
De idee van een ‘onderwijsprof’ bevordert
de loskoppeling van onderwijs en onderzoek, een tendens die juist bestreden
zou moeten worden. Het is een verkeerd middel voor een goed doel. Dat goede
doel is bevorderen dat docenten eer kunnen en willen inleggen met onderwijs,
in plaats van als ‘lesboer’ door het leven te moeten gaan. Het verkeerde
middel is de reputatie van het lesgeven op te vijzelen via een professoraat,
althans de hoop daarop. Het speelt in op ijdelheid of commercieel gewin,
in het slechtste geval beide. Belangrijker echter is de intrinsieke onderwijsmotivatie
van de wetenschappelijke staf. Op het gevaar af iets heel conservatiefs
te zeggen: virtue is its own reward.
Deze tekst verscheen als column in Erasmus
Magazine van 22 april 2004
U kunt ook: