Onderdelen rechtsfilosofie 1998-1999

Op deze pagina vindt U informatie over de onderdelen rechtsfilosofie in het cursusjaar 1998-1999 die worden aangeboden vanuit de Faculteit der Wijsbegeerte.

Inleiding rechtsfilosofie

De rechtsfilosofie omvat een breed spectrum aan thema's op het kruispunt van filosofie, recht en sociale wetenschap. Zij bezint zich daarbij in het bijzonder op de grondslagen, de legitimatie en de functie van het recht. Enkele centrale vragen zijn daarbij: wat is de aard van het recht, hoe kunnen we het identificeren, waarin onderscheidt het zich van andere maatschappelijke regelsystemen, wat is de morele waarde en betekenis van het recht, welke verantwoordelijkheden hebben juridische ambtsdragers, en waarom zouden we aan de wet gehoorzamen?
Bespreking van zulke rechtstheoretische en rechtsfilosofische vragen zal geschieden in de context van twee problematieken: de historische ontwikkeling in het rechtsfilosofisch denken enerzijds, en de belangrijkste inzichten uit de politieke theorie en politieke filosofie anderzijds.

Literatuur:
C.W. Maris en F.C.L.M. Jacobs (red.), Recht, orde en vrijheid. Een historische inleiding in de rechtsfilosofie (2e editie); Groningen: Wolters Noordhoff 1997

De inleiding rechtsfilosofie wordt gegeven in het eerste semester

Recht, ethiek en de strijd om erkennning

Law, ethics, and the struggle for recognition

Literatuur/literature:
Basic text will be: Axel Honneth, Kampf um Anerkennung; Frankfurt: Suhrkamp 1992 (Engelse vertaling beschikbaar: The struggle for recognition; Polity Press 1995. For more detailled information, see the exact course listing
Doel van de cursus: Het verwerven van inzicht in het belang van relaties en confrontaties tussen individuen voor de vorming van subjectiviteit, en het belang hiervan voor ethiek en rechtsfilosofie.

NB! Deze cursus wordt bij voldoende belangstelling in het Engels gegeven.
NB! Given sufficient interest, this course will be conducted in English.

Nederlandstalige beschrijving
In deze cursus komen enkele van de vele wijzen aan bod waarin de relationele dimensie van subjectiviteit relevant is voor ethiek en rechtsfilosofie. Dit is geen algemeen gebruikelijke zienswijze. Wanneer filosofen denken aan de wijze waarop het maatschappelijk leven is georganiseerd, en over de morele implicaties daarvan, concentreren zij zich meestal op `het individu', dan wel `de wereld' (soms op `de gemeenschap'). Relaties met anderen, individuen dan wel groepen, worden ofwel geheel genegeerd, ofwel niet uitgebreid of expliciet verwerkt. Deze cursus wil laten zien dat persoonlijke relaties en groepslidmaatschappen juist cruciaal zijn in de ontwikkeling van subjectiviteit, en in de verklaring en rechtvaardiging van menselijk handelen. Van bijzonder belang is hierbij de (hegeliaanse) notie van `erkenning', welke impliceert dat de vorming van subjectiviteit altijd gebeurt via confrontatie met anderen. In deze cursus zal mede gebruik worden gemaakt van inzichten uit terreinen als gender studies, ontwikkelingspsychologie, psychoanalyse, sociologie en politieke theorie.

Course description in English
In this course, we will chart some of the many ways in which the relational dimension of subjectivity is relevant to moral and legal philosophy. This is not a common view to take. In thinking about ordering social life, and about the moral implications of this ordering, philosophers often seem to focus exclusively on either the individual or the world (or 'the community'). Relationships with others, either individuals or groups, are either left out altogether, or not discussed extensively or expliticly. This course wants to show that, to the contrary, personal relations and group memberships are crucial in the formation of subjectivity, and in the explanation and justification of human action. Especially important here is the notion of 'recognition' ('Anerkennung'), implying that the formation of subjectivity always proceeds through confrontation wit other persons. Insights from areas such as gender studies, developmental psychology, psychoanalysis, sociology and political theory will be relevant to this line of inquiry.

Het programma recht, ethiek en de strijd om erkenning wordt gegeven in het eerste semester, dag en tijd nog nader bekend te maken

Legal philosophy: law and the spectre of postmodernism

The central institutions of modern western society, like politics and law, are confronted nowadays with ever increasing pressure from processes like identity politics, feminism, multiculturalism, and postcolonialism. A large diversity of groups is manifested as potential new actors in the political and the legal domain. In this course we will discuss the implications of this development, in terms of political theory and legal philosophy, for the framework within which these institutions (politics and law) function. Is this still adequate to the task? Can the needs, demands, and desires of the actors be accomodated by modifying the existing institutional framework? Or do they point to a more fundamental tension, that would require a revision of the boundaries of this framework, or maybe of the structure of the framework itself? These questions are discussed from different perspectives, among which the postmodern critique will be pervasively present.

Er is een gedetailleerde literatuurlijst online beschikbaar.

This course will be conducted in English.

• Het overzicht van de programma's rechtsfilosofie
• De homepage rechtsfilosofie aan de EUR
• Or the English language homepage