Hatime Kamilcelebi and Ruut Veenhoven
Journal of Academic Social Science Studies, nr. 50, pp. 343-354, Autum II 2016, DOI http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3591
Daniel Kahneman faydanın iki formu olduğunu söyleyerek faydayı beklenen fayda ve deneyimlenen fayda olmak üzere ikiye ayırır. Kahneman’a göre deneyimlenen fayda hem insanlar tarafından ölçülebilir hem de deneyimlenen faydanın deneysel olarak beklenen faydadan farklılıkları bulunmaktadır. Beklenen fayda insanların mutlulukları üzerine bir tercihinin gelecekteki onlara sağlayacağı etkileri hakkındaki inançlarıdır. Faydanın deneyimlenen fayda ve beklenen fayda olarak adlandırılan bu iki çeşidi bu noktada birbirinden ayrılır. Bu makalenin temel amacı da çocuk sahibi olma üzerine beklenen fayda ve deneyimlenen fayda arasındaki farkı açıklamaktır. İnsanlar beklenen faydalarına göre daha mutlu olmayı bekler iken, aslında deneyimlenen faydada böyle olmaz. Özellikle çocuksuz çiftler ve kadınlar çocuk sahibi olmanın onlara mutluluk getireceğine inanır. Erkeklerin ise kadınların mutluluk beklentilerine kıyasla çocuk sahibi olmanın daha az mutluluk getireceği inancı vardır. Kadınların ve erkeklerin çocuk sahibi olma beklentisinin onların mutluluğunu artıracağı yönündeki bu inanışa yönelik sonuç Kahneman’ın belirttiği beklenen faydayı ortaya çıkarmaktadır. Peki, kadınlar ve erkekler çocuk sahibi olduktan sonra gerçekten mutlu olurlar mı? Kadın ve erkeklerin bu konudaki cevaplarına bakıldığında beklenen ve deneyimlenen fayda aynı seviyede midir? Çocuğun doğumu öncesinde ve doğum sonrasında kadınların ve erkeklerin mutluluk seviyesi farklıdır. Kadınların ve erkeklerin mutluluğu genellikle onların ilk çocuklarının doğumuyla zirve seviyesine ulaşır ve bu pozitif etki bir yıl boyunca sürer. Çocuğun doğumundan bir yıl sonra hem kadınların hem de erkeklerin çocukla ilgili mutluluk seviyesi doğum öncesi seviyesine geri döner. Ebeveynlerin sahip oldukları çocuk sayısının azlığı veya çokluğu onların mutluluk seviyesini olumlu veya olumsuz etkilememektedir. Bir başka deyişle bir çocuk sahibi olmak ile çok çocuk sahibi olmak arasında mutluluk seviyesi bakımından annelerin ve babaların mutluluk seviyelerinde fark bulunmamaktadır. Çocuğun doğumu öncesinde kadınların ve erkeklerin mutluluk seviyesi beklenen faydayı ve çocuğun doğumundan sonraki mutluluk seviyeleri de onların deneyimlenen faydasını gösterir. Kadınların ve erkeklerin çocuğun doğumundan önceki mutluluk seviyesi ile doğumundan sonraki mutluluk seviyesindeki bu farklılık bize beklenen fayda ile deneyimlenen fayda arasındaki farkı göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Çocuk Sahibi Olma, Mutluluk, Beklenen Fayda, Deneyimlenen Fayda .