Abortus. Abstract in Dutch

ABORTUS

R. Veenhoven & B. Sondermeyer
NISSO Literatuurstudie nr. 6, Nederlands Instituut voor Sociaal Seksuologisch onderzoek, NISSO, Zeist, 1973, 358 blz.

Samenvatting en conclusies
De centrale probleemstelling die aan deze studie ten grondslag lag, was de vraag naar de effecten van liberalisering van het abortusbeleid. Voorts is geprobeerd de achtergronden van het abortusprobleem in kaart te brengen. Er is gezocht naar de determinanten van het ontstaan van ongewenste zwanger-schappen en er is geprobeerd een antwoord te vinden op de vraag waarom zoveel mensen eigenlijk tegen abortus zijn.De volgende globale conclusies kunnen worden geformuleerd, Voor de nuances en details zij verwezen naar de betreffende paragrafen.

Deel I Effecten van liberalisering van het abortusbeleid

Effecten van liberalisering op de frequentie van abortus

Bij liberalisering van het abortusbeleid stijgt het aantal abortussen (1/ 3.1)
Hoe minder mogelijkheden tot anti-conceptie, hoe sterker het aantal abortussen toeneemt (1/ 3.2)
Het aantal illegale ingrepen neemt na liberalisering af, hoewel de illegale abortus zelden helemaal verdwijnt (2/4.1)
Hoe meer de abortusvrijheid wordt ingeperkt door teams, indicatiestelsels etc., hoe groter de omvang van illegale abortus (2/4.3)
Waar onvoldoende faciliteiten zijn om een wettelijke liberalisering te effectueren, blijft de frequentie van illegale abortus hoog (2/4.2)

Effecten van liberalisering op de lichamelijke gezondheid

De uit medisch oogpunt veiligste methode van aborteren is voor de doorsnee patiënt zuigcurettage bij een poliklinische behandelwijze (3/ 1)
Verschillen in risico bij abortus worden veroorzaakt door:
— abortusmethode (3/ 1.3.1)
— methode van verdoving (3/ 1.3)
— indicatiestelling (3/ 1.3.2)
— duur van de zwangerschap (3/ 1.3.1)
— bekwaamheid en ervaring (3/ 1.3 en 3/ 1.3.3)
— permissiviteit van het abortusbeleid (3/ 1.3.2)
In landen waar de abortuswetgeving al geruime tijd is geliberaliseerd ligt het risico bij abortus beduidend lager dan bij een bevalling (3/ 2.2)
Na legalisatie van abortus neemt het sterftecijfer als gevolg van legale zowel als illegale abortus sterk af (3/ 2.2)

Effecten van liberalisering op de geestelijke gezondheid

Ongewenste kinderen lopen een aanmerkelijk grotere kans op een vroegtijdigeXvervroegdeX dood en een deficiënte persoon- lijkheidontwikkeling dan gewenste kinderen (4/2.2)
Omdat het hier om een aantal ongewenste zwangerschappen van tenminste 33.000 per jaar gaat, vormt het verschijnsel ongewenste zwangerschap een ernstige druk op de geestelijke volksgezondheid. Dit blijkt het sterkst in sociaal gedepriveerde milieus. Liberalisering van het abortusbeleid betekent als zodanig een grote bijdrage tot de geestelijke volksgezondheid op de lange termijn (4/ 2.3)
Abortus komt de geestelijke gezondheid van ongewenst zwangere vrouwen meestal ten goede. Het therapeutisch effect is groter naarmate de wens van de vrouw om abortus sterker is (4/ 1.1).
Verwerkingsproblemen na abortus doen zich soms in specifieke gevallen voor; vooral waar ongewenst zwangere vrouwen door familie, artsen en autoriteiten afwijzend bejegend worden (4/ 1.2)

Effecten van liberalisering op enige andere gebieden

Liberalisering van het abortusbeleid leidt niet tot grotere zedeloosheid (6/ 1). Vrouwen die zich laten aborteren zijn ook niet zedelozer dan de gemiddelde vrouw (9/ 1.5)
Liberalisering leidt evenmin tot verminderde huwelijkstrouw; eerder tot het omgekeerde (6/ 4)
Liberalisering leidt ook niet tot een verminderde eerbied voor het leven (6/ 4)
Liberalisering van het abortusbeleid leidt alleen dan tot een verminderde belangstelling voor anti-conceptie als adequate verspreiding van middelen en voorlichting niet mogelijk is

Effecten van liberalisering op het geboortecijfer

Verruiming van de mogelijkheden tot abortus leidt tot een neerwaartse druk op het geboortecijfer. De mate waarin, is afhankelijk van: het aantal ongewenste zwangerschappen, het niveau van anti-conceptie en de omvang van de illegale abortus voor wetswijziging (5/ ).

Overgangsproblemen bij liberalisering

Liberalisering gaat meestal gepaard met een aantal overgangs-problemen. In Nederland hebben wij die problemen al weer goeddeels achter de rug dankzij de snelle ontwikkeling van een hulpverleningsapparaat buiten de gevestigde medische organisaties om (7/ ).

Deel II Achtergronden van het ontstaan van ongewenste zwangerschap

Het is nog niet erg duidelijk waarom mensen wel of geen kinderen willen (10/ 1). We weten beter hoe het komt dat veel mensen die geen kinderen (meer) willen er toch niet in slagen een zwangerschap te voorkomen (10/ 2).
De kans op het falen van pogingen tot voorkoming van zwangerschap is het grootst bij mensen die:
— niet goed weten wat ze willen (11/ 1.1)
— niet goed overweg kunnen met de eigen sexualiteit (11/ 1.2 en 11/ 1.3)
— over het algemeen niet zo bekwaam zijn (11/ 4.1)
— sexueel onervaren zijn (11/ 1 .4.2)
— weinig inzicht hebben in eigen vruchtbaarheid (11/ 1.4.2.c)
— geen goede relatie hebben met hun partner (11/2)
— in de coïtussituatie veel op het spel hebben staan (11/ 3.2)
— afkomstig zijn uit traditioneel georiënteerde, enigszins achtergebleven groepen (11/ 4)
Het probleem van ongewenste zwangerschap kan gezien worden als uitvloeisel van een vertraagde omschakeling op een nieuw systeem van geboortebeheersing. Door veran-deringen in o.a. de gezinsstructuur moest het oude systeem van onthouding worden vervangen door geboortebeheersing middels anti-conceptie, maar de waarden en structuren waarmee het oude systeem ondersteund werd hebben deze omschakeling belemmerd (11/ 4.2.b)

Deel III Weerstanden tegen liberalisering

De opvattingen omtrent abortus verschillen momenteel sterk. Het is aannemelijk dat die verschillen in de toekomst minder groot zullen worden doordat de liberale attitude steeds algemener acceptatie vindt (16/)
De opvattingen ten aanzien van abortus hangen nauw samen met de attituden ten aanzien van sexualiteit en anti-conceptie (16/ 2.2 en 16/ 2.3)
Het denken over sexualiteit en geboortebeheersing is sterk veranderd onder invloed van verschillende deels samen-hangende sociaalstructurele veranderingen op het gebied van o.a.:
— positie van de vrouw in maatschappij (16/ 3.1)
- positie van het kind (16/ 3.2)
— de gezinsstructuur (16/ 3.3)
— gezag van de kerk (16/ 3.4)
— welvaartsniveau (16/ 3.5)
— mogelijkheden tot sociale stijging (16/ 3.6)
Het abortustaboe blijkt nog het sterkst te leven bij die mensen en groepen die het minst met deze veranderingen hebben kunnen meekomen. Mensen die zich restrictief opstellen ten aanzien van abortus kenmerken zich dan ook door:
— hogere leeftijd (16/ 1.1)
— laag opleidingsniveau (16/ 1.7.e)
— laag sociaal milieu (16/ 1.7.a)
— traditionalistische oriëntatie (16/ 2.5)
— kerksheid (16/ 1.7.g)
— persoonlijkheidsstructuur die aanpassing aan ingrijpende culturele veranderingen bemoeilijkt (16/ 1.6)
De houding ten aanzien van abortus wordt voorts sterk beïnvloed door eigen plannen ten aanzien van voortplanting (16/ 1.3 en 16/ 1.4) en de mate waarin men met abortus geconfronteerd is geweest (16/ 1.5)
Binnen de groep van medici zijn duidelijke verschillen aanwijsbaar; ondermeer tussen psychiaters, huisartsen en gynaecologen. De eersten betonen zich het meest permissief, de laatsten het meest afwijzend. De achtergrond van deze verschillen kan ondermeer gelocaliseerd worden in beroepsopvatting, aard van het contact met de patiënt, ervaring en opleiding (15/ ).