U kunt ook:
[ Erasmus University home page | Dept.
of Philosophy home page ]
Emotevee
Gijs van Oenen
Zomergasten
– ooit een prettige vulling van vakantiezendtijd voor cultureel
geschoolden, nu
een statussymbool voor intellectuelen met mediamatige geldingsdrang.
Zoals would-be
bestuurders zich bij kabinetsformaties angstvallig telefonisch
bereikbaar
houden en schrijvers en geleerden eenmaal per jaar nagelbijtend het
Nobelnieuws
afwachten, zo worden steeds meer intellectuelen nerveus als de
Zomergastenredactie in het voorjaar naar kandidaten speurt. Of erger
nog, naar
een nieuwe presentator. De PC Hooftprijs is er niets bij.
Dit seizoen zag ik alleen de
aflevering met Bettine Vriesekoop. Een bijzondere vrouw met een
bijzondere
levensloop, die zich goed kon uitdrukken en mooie fragmenten had
uitgekozen. En
zelfs kon zich nog een zekere tragische spanning in de uitzending
ontladen:
lukte het Bettine zelf eigenlijk wel te leven naar de lessen die uit
haar
fragmenten spraken? De andere vijf gasten heb ik gemist. Soms door
toeval, of
omdat de gast mij gestolen kan worden (Moszkowicz, Rinnooy Kan), of
omdat die
al iedere dag drie keer op TV is (Linda).
Maar dit jaar had de VPRO een zevende
uitzending met een zevende gast. Deze mystery guest is onbekend en
anoniem,
maar tegelijk de enige nog echt belangrijke gast van televisie of
media; het is
degene om wie de media draaien als een mot om de vlam of een satelliet
om de
aarde: het is de kijker zelf. De kijker die naar zichzelf kijkt, het is
het
logische einde van ieder medium en het thema waarop dan ook al enkele
jaren
talloze programma’s onder de noemer van ‘reality TV’ eindeloos
variëren.
En waarop vergastte de kijker
zichzelf, onder auspiciën van de VPRO? Vroeger zou een typische
VPRO-gast fragmenten
hebben gekozen die een nationale gebeurtenis betroffen, die het
collectieve
geheugen raakten, of die een cultureel thema uitlichtten. Zo niet nu:
de
getoonde beelden zeiden mij weinig, maar bleken vooral te dienen om de
gast trauma’s
uit het eigen verleden te laten herbeleven. Menige kijker te gast wist
in tien
minuten meer autobiografische rampen en ongewenste intimiteiten over
zichzelf
ter tafel te brengen dan de gemiddelde echte zomergast in drie uur.
Zo leken deze would be-zomergasten
nog het meest op mobiele bellers die tegenover je in de trein zitten en
ongevraagd in jouw bijzijn hun lief en leed debiteren. Het loutere feit
dat jij
naar ze moet kijken, lijkt voor hen voldoende reden om de publieke
ruimte met
hun intimiteiten en emoties te bezwangeren. Zomergasten goes emotevee –
wil de
laatste vrijzinnig protestant het licht uit doen?
Deze column verscheen in Erasmus
Magazine van 13 september 2007
U kunt ook: