De val van de publieke mens. Normen, waarden en gedrag in een interpassief tijdperk
 

Studiebelasting:   5 ECTS
Periode   3e trimester, dinsdagen van 15-16.45 uur, van 5/4 t/m 7/6, zaal H4-16
Docent:   Dr G. van Oenen
Onderwijsvorm    2 uur werkcollege gedurende 10 weken
Tentamen   mondeling tentamen en (kort) paper
Doelstelling   het verwerven van inzicht in de betekenis van de publieke sfeer voor de democratische rechtsstaat, resp. de betekenis van burgerschap.
Contactpersoon   G. van Oenen, tel 4088999

Al sinds Hegel vormt het thema van de burgerlijke samenleving en haar vitaliteit een belangrijk thema binnen de ethiek en de rechtsfilosofie. Daarbij aansluitend is ook de verhouding tussen het publieke en private domein een cruciaal element in de inrichting van de rechtsorde. De scheiding tussen deze twee domeinen is enerzijds nodig voor de instandhouding van de democratische rechtsstaat, maar anderzijds steeds onderwerp van conflict en controverse. Denk bijvoorbeeld aan emancipatiebewegingen, of aan de discussies rondom hoofddoekjes. We zien een conflict tussen verschillende opvattingen hoe men zich als persoon in de publieke sfeer tracht te ‘realiseren’, in woord, gedrag en in uiterlijk. Of, iets anders gezegd, hoe zij zo erkenning proberen te verwerven. Is het mogelijk om te komen tot een beoordeling van wat wel en wat niet mag gelden als wenselijke vormen van zelfrealisatie in het publieke domein?
Deze vraag proberen we te beantwoorden via werk van Hannah Arendt, Jürgen Habermas, Richard Sennett, Axel Honneth, en anderen.

Verplichte literatuur:
Hannah Arendt, The human condition. Un. of Chicago press 1958 (ca 18 euro).
Richard Sennett, The corrosion of character. New York: W.W. Norton (ca 18 euro).

Aanbevolen literatuur:
Maurizio Passerin d’Entrèves, Ursula Vogel (eds.), Public and private. Legal, political and philosophical perspectives. London & New York: Routledge 2000
Richard Sennett, The fall of public man. Faber & Faber 1977
 

Overzicht (voorlopig) van de bijeenkomsten
 

1  introductie, overzicht van en inleiding op het programma

2.  Dana Villa, Arendt and Heidegger. The fate of the political. Princeton university press 1996. Hieruit hoofdstuk 6: The critique of modernity, pp. 171-207

5:  id., hoofdstuk 6 (p. 225-297).

6  Craig Calhoun, Habermas and the public sphere. MIT press 1992. Hieruit hoofdstuk 1:
‘Introduction: Habermas and the public sphere’, pp. 1-48
[Kritische samenvatting van Habermas’ Strukturwandel der Öffentlichkeit]

7: Gijs van Oenen, ‘A machine that would go of itself. Interpassivity and its impact on political life’. Manuscript 2002, ca. 20 pp.

8: Richard Sennett, The corrosion of character. W.W. Norton 1998. Ch 1-4 (p. 15-75).

9: id., ch. 5-8 (p. 76-148)

10: Gijs van Oenen, ‘”Hit me with your rhythm-stick!” De moderne burger vraagt om straf.’ In: Filosofie & Praktijk, 25/5 (2004), p. 50-62
En id., ‘Het nieuwe veiligdom. De interpassieve transformatie van de publieke sfeer.’ In: Open. Cahier over kunst en het publieke domein. SKOR/NAi uitgevers, 2004, no.6, p. 6-16